Vào ngày cuối cùng của năm cũ tính theo lịch âm mọi người không chỉ bận rộn cho việc dọn nhà đón tết mà còn tất bật chuẩn bị cho mâm cỗ cúng giao thừa. Người Việt Nam rất quan trọng việc cúng kiếng vì thế mâm cỗ vào đêm giao thừa dù không quá cầu kỳ nhưng vẫn phải chỉn chu, đầy đủ. Chắc chắn sẽ có nhiều người không biết cần chuẩn bị những gì, cách sắp xếp các món lễ vật trên mâm cỗ ra sao. Bài viết này G.Art sẽ giúp bạn hình dung được rõ ràng hơn.
Ý nghĩa của việc cúng giao thừa
Năm nào cũng chuẩn bị và bày biện cho mâm cỗ cuối năm nhưng có bao giờ bạn thắc mắc tại sao phải cúng giao thừa và ý nghĩa của việc này là gì không?
Dân gian tin rằng Thiên Đình phái xuống trần gian các vị thần khác nhau để cai quản. Mỗi năm một lần, các vị thần này sẽ “thay ca” vào đúng đêm giao thừa. Cúng giao thừa giống như là một buổi lễ để nói lời cảm tạ những vị thần cũ và nghinh đón các vị thần mới.
Một ý nghĩa khác là xua đuổi đi ám khí, tà ma và những vận đen đeo bám gia chủ trong suốt một năm. Sau khi cúng xong ma quỷ sẽ tránh đi, nhường chỗ cho may mắn, tài lộc và những điều bình an sẽ đến. Đây cũng chính là mong mỏi to lớn của mỗi người trong dịp đầu năm mới.
Ngoài ra, mâm cỗ cúng giao thừa còn được chia ra 2 phần, cúng bên trong nhà và cúng ngoài trời. Mâm cúng trong nhà là dành cho ông bà, tổ tiên. Sau một năm dù sướng hay khổ, chúng ta cũng nhìn lại và thể hiện lòng biết ơn đối với ơn trên, tổ tiên. Đây là đức tính vô cùng đẹp đẽ của người Việt.
Hướng dẫn chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa
Nước ta chia ra làm 3 miền Bắc Trung Nam, nét văn hóa cũng mỗi nơi khác nhau rõ rệt, kể cả trong việc chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa. Bạn cũng không cần phải quá lo lắng món nào cần phải có trong mâm cỗ hay chuẩn bị sao cho đúng chuẩn bởi việc chuẩn bị này hoàn toàn phụ thuộc điều kiện và thời gian. Tuy nhiên phải đảm bảo chỉn chu và thành tâm.
Mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà
Mâm cỗ giao thừa trong nhà sẽ xuất hiện nhiều món mặn. Đây là mâm cỗ để mời ông bà, tổ tiên về dùng bữa cơm cuối năm với con cháu. Mỗi vùng miền sẽ có các món đặc trưng khác nhau như sau:
- Miền Bắc
Mâm cúng sẽ bao gồm canh móng giò hầm măng, miến lòng gà, thịt luộc, thịt đông, chả giò, xôi chè, dưa hành dưa muối và gà trống thiến (đã luộc).
- Miền Trung
Người miền Trung thường cúng kiến khá cầu kỳ, thông thường thì sẽ có các món dưa món, thịt luộc, giò chả Huế, canh giò heo, cá kho/ chiên, xôi chè, gà luộc nguyên con. Cũng có người chuẩn bị mâm cơm như thông thường những sẽ nhiều món và trang trí chỉn chu hơn bình thường.
- Miền Nam
Khác với người miền Trung và miền Bắc, ở miền Nam việc cúng kiếng hay chuẩn bị mâm cỗ được đơn giản hóa đi rất nhiều. Mọi người thường chỉ chuẩn bị các món lễ vật, còn về mâm cỗ chỉ cần có xôi chè, trái cây, gà luộc. Nếu cầu kỳ hơn thì thêm vài món đơn giản như bánh chưng, thịt luộc, món xào…
Mâm cỗ cúng giao thừa ngoài trời
So với mâm cỗ trong nhà thì việc chuẩn bị mâm cỗ ngoài trời đơn giản hơn rất nhiều. Người ta quan niệm rằng các vị quan sai khi thay phiên nhau sẽ rất bận rộn, không có nhiều thời gian để ăn tiệc. Vì thế mà mâm cỗ chỉ cần có các món nhanh gọn như trà rượu, xôi chè, trái cây, bánh chưng. Nếu các gia đình muốn làm lớn hơn thì chuẩn bị thêm một số món ăn đơn giản khác như thịt luộc, canh thịt, đồ xào…
Cách trình bày mâm cỗ cúng giao thừa đúng chuẩn
Với những người không thường xuyên cúng kiếng hoặc mới phụ trách chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa lần đầu tiên thì chắc chắn sẽ bỡ ngỡ không biết đặt để những món ăn, lễ vật trong mâm cỗ như thế nào. Dưới đây là một số hướng dẫn cơ bản giúp bạn sắp xếp mâm cỗ chuẩn chỉnh.
Đầu tiên bạn phải cần có một chiếc bàn rộng, trải khăn bàn sạch sẽ. Rồi tiếp theo sắp xếp như sau:
- Gà luộc: Quay đầu ra ngoài, để ở giữa mâm.
- Bánh chưng, bánh tét lột vỏ nhưng không cắt nhỏ, để cạnh gà luộc.
- Xôi chè sắp xếp quanh vành mâm.
- Các món ăn khác sắp xếp xung quanh cho hợp mắt.
- Trái cây rửa sạch đặt ở phía sau gà và bánh.
- Chuẩn bị một chén gạo để cắm nhang.
- Giấy áo, lễ vật cúng để đằng sau mâm cỗ.
- Hoa tươi cắm vào lọ để bên cạnh mâm.
Cúng giao thừa là phong tục tốt đẹp của người Việt, qua đó thể hiện được tấm lòng thành kính đối với ông bà, tổ tiên và những vị thần linh. Không chỉ thế còn giúp xua đuổi tà ma, vận đen để đón chào tài lộc và phúc may. Năm cũ đã hết, năm mới sắp đến, bài viết này sẽ giúp bạn biết được mình cần chuẩn bị những gì cho mâm cỗ cúng giao thừa cuối năm.
