Khi nói về nghệ thuật, người ta thường nghĩ đến những bộ môn như mỹ thuật, điêu khắc hay hội họa. Ngoài những hình thức nghệ thuật phổ biến trên, trong lịch sử nghệ thuật còn xuất hiện một bộ môn quan trọng. Đó chính là nghệ thuật trang trí. Đây là loại hình nghệ thuật tập trung chủ yếu vào thiết kế và công dụng của sản phẩm.
Nghệ thuật trang trí là gì?
Trang trí theo cách hiểu thông thường chính là làm đẹp. Nó giúp cuộc sống thêm nhiều màu sắc và hoàn thiện con người hơn. Mong muốn làm đẹp, ý tưởng làm đẹp luôn tồn tại trong mỗi con người dù trong hoàn cảnh nào. Những ngày lễ tết, ai cũng muốn trang trí nhà cửa màu sắc đẹp đẽ. Đường xá được trang trí nhiều những cờ hoa, băng rôn, khẩu hiệu.
Nghệ thuật trang trí còn đồng nghĩa với khái niệm mỹ thuật ứng dụng. Đó là sự kết hợp yếu tố nghệ thuật với các yếu tố vật liệu và công nghệ. Từ đây hình thành nên những sản phẩm vừa mang tính thẩm mỹ, vừa mang tính công năng. Nghệ thuật trang trí tạo ra không gian có chất lượng văn hóa cao. Nó đáp ứng nhu cầu vật chất và cả tinh thần của con người.
Trong cuộc sống thường ngày, nghệ thuật trang trí xuất hiện rất nhiều. Những đồ vật mà ta thường sử dụng như bát dĩa, ấm chén, khăn bàn, giường tủ,… Tất cả đều được những hình ảnh trang trí làm tôn lên vẻ đẹp riêng.
Các họa tiết sử dụng trong trang trí rất phong phú, gần gũi với người xem. Tuy nhiên trong từng tác phẩm lại mang một nét sáng tạo riêng. Đây chính là điểm nổi bật của nghệ thuật trang trí.
Chung quy lại, nghệ thuật trang trí là những cái đẹp do con người sáng tạo ra. Nhằm phục vụ cho cuộc sống, giúp đời sống xã hội hoàn thiện và trở nên tốt đẹp hơn.
Nghệ thuật trang trí trong đời sống
Trong cuộc sống thường ngày, chúng ta bắt gặp rất nhiều thứ chứa nghệ thuật trang trí. Một số loại hình trang trí phổ biến có thể kể tới như:
Trang trí mỹ nghệ: Những vật phẩm gia đình. Đồ chơi, vàng bạc đá quý, trang sức, thủy tinh sành sứ.
Trang trí nội, ngoại thất: Đồ nội thất bàn ghế, tủ kệ, các bức tranh ảnh nghệ thuật. Các chậu cây cảnh, tiểu cảnh sân vườn.
Trang trí sân khấu điện ảnh: sân khấu kịch, tuồng chèo. Phông màn, bối cảnh, quần áo hóa trang, ánh sáng, chế tạo đạo cụ.
Trang trí công nghiệp (designs): chế tạo những mẫu dáng trong công nghiệp như máy móc, xe hơi, thiết bị.
Nghệ thuật trang trí thời trang, quần áo, giày dép, túi xách.
Trang trí ấn phẩm, đồ họa: Tạp chí, trang báo, bìa sách, ấn phẩm in ấn.
Trang trí đồ họa độc lập và một số loại khác.
Nghệ thuật trang trí bao gồm những yếu tố nào?
Nền
– Là khoảng trống giữa các hoạ tiết.
– Phần nền có khi là các khoảng trống thoáng + rộng rãi mà các hoạ tiết chỉ là những điểm phụ + đơn giản + hay có khi là những khoảng trống nhỏ còn xót lại do các hoạ tiết tạo ra.
– Màu của nền thường là một màu thống nhất sắc tố chính cho sự hoà sắc.
Họa tiết
– Là một kiểu hình thể nào đó được sáng tạo + chọn lựa để trang trí.
– Có thể họa tiết chính + họa tiết phụ Họa tiết đóng vai trò chủ yếu trong các mặt phẳng để trang trí.
– Màu của các họa tiết thường không giống màu của nền.
– Ngoài ra, còn có những vết vạch thẳng, cong, gãy, xoắn ốc, nhưng chấm tròn + vuông + chữ nhật tam giác… để làm phụ gia cho các đường diềm và các hình thể khác nhau.
Các dạng hình kỷ hà
– Dùng những hình kỷ hà như tròn + vuông +xoắn ốc… để làm sườn cho các hoạ tiết kết hợp.
– Cũng có khi dùng hình kỷ hà này phối hợp + hỗ trợ cho các họa tiết chính để bố cục được chặt chẽ.
Màu sắc
– Là yếu tố thiết yếu trong nghệ thuật trang trí.
– Trong một mặt phẳng trang trí cần lưu ý đến các sắc chính (chủ sắc + sắc phụ) không nên phối hợp hai sắc trái ngược như nóng – lạnh chiếm cùng diện tích như nhau. Do tính chất tương tranh của hai màu mà triệt tiêu lẫn nhau.
– Sự phối hợp màu sắc tùy theo sở thích của mỗi cá nhân + mỗi dân tộc nhưng cần phải tránh bớt dùng nhiều màu nguyên chất như đỏ + vàng + dương… để bức vẽ không còn nặng nề, sơ lược , chói mắt + khó xem…
– Hình thể trong trang trí rõ ràng + dứt khoát. Do đó, màu sắc lúc nào cũng nằm gọn trong một mảng, hình nào đó.Các mảng màu thường ở dạng bẹt , không dờn bóng sáng + tối. Tuy nhiên đôi khi hoạ sĩ cũng thích dùng kỹ thuật vờn bóng sáng tối để làm họa tiết có chiều sâu không gian nhưng điều đó cũng không làm mất đi tính dứt khoát của mãng trang trí.
– Dù dùng loại họa sắc nào , nhẹ nhàng hay gay gắt, vui tươi hay trầm lặng cũng phải thể hiện được một họa sắc thuận mắt, ưa nhìn, hòa được với hoàn cảnh xung quanh, với tự nhiên.
Trang trí là một ngành nghệ thuật có ảnh hưởng to lớn đến đời sống xã hội. Quá trình phát triển nghệ thuật trang trí là một quá trình lâu dài có tính lịch sử , tồn tại, ngày càng được nâng cao trong đời sống hiện tại. Đòi hỏi sự sáng tạo hết sức rộng rãi nhưng cũng rất khắt khe. Các loại hình trang trí ngày một phát triển đa dạng, phong phú, thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao của con người về tư tưởng, tình cảm.